Ứng dụng mô hình toán nghiên cứu vùng đục cực đại ở khu vực cửa sông Bạch Đằng

Đây là nơi hội tụ - tương tác của khối nước sông có hàm lượng chất lơ lửng cao hơn nằm trên khối nước biển có tỷ trọng lớn hơn ở phía dưới hình thành nên nêm mặn [1, 5, 7, 14]. MTZ không chỉ là nơi lắng đọng, tích tụ vật chất từ lục địa đưa ra, rất giàu các chất dinh dưỡng [15] mà cũng là nơi tích tụ các hoá chất độc hại và kim loại nặng [3, 4, 18]. Các chất gây ô nhiễm tại đây được hấp thụ vào sinh vật phù du, qua các chuỗi thức ăn ảnh hưởng đến toàn bộ hệ sinh thái khu vực. Mặt khác, MTZ là nơi có nguồn thức ăn phong phú nên các loài cá và sinh vật khác tập trung đến đây sinh sống và đẻ trứng [8, 10]. Vì vậy, nghiên cứu tương tác sông - biển thông qua cơ chế hình thành, sự xuất hiện, vị trí và các yếu tố môi trường ở MTZ  ở VCS rất có ý nghĩa khoa học và thực tiễn.

Hình 1. Sơ đồ mô tả khái niệm vùng nước đục nhất ở cửa sông (MTZ) [2]
 

Một trong những kết quả của sự tương tác lục địa – biển ở VCS Bạch Đằng là sự xuất hiện của các MTZ ở phía ngoài một số cửa sông. Quy mô và vị trí của chúng cũng luôn biến đổi theo vai trò ảnh hưởng của dòng vật chất từ lục địa và dao động mực nước thuỷ triều. Các MTZ có vị trí xa nhất cách bờ khoảng 15km vào thời điểm nước ròng của mùa mưa. Vào mùa khô chúng có qui mô nhỏ và vị trí xuất hiện gần bờ hơn.

Hình 2. Phân bố trầm tích đáy vùng cửa sông Bạch Đằng.
 

Các MTZ di chuyển dọc theo mặt cắt hướng từ cửa sông ra phía ngoài, tuy nhiên, chúng có thể tạo ra sự bồi lắng ở một vị trí nào đó trên mặt cắt và môi trường trầm tích tại đó sẽ khác biệt nhiều so với xung quanh.
Các MTZ là nơi tập trung các chất dinh dưỡng và cả chất ô nhiễm từ lục địa vì vậy nó có ý nghĩa quan trọng ở khía cạnh môi trường và sinh thái, cần được mở rộng phạm vi cho toàn vùng ven bờ châu thổ sông Hồng và các vùng cửa sông khác.

Dowload bản full

Tài liệu tham khảo:

1.      Bowden, K.F., 1984. Turbulence and mixing in estuaries. In: Kennedy, V.S. (Ed.), The Estuary as a Filter. Acad. Press, Orlando, pp. 15-26.
2.      Charlotte harbor national estuary program, 2009. CHNEP Citizens Advisory Committee Meeting, CAC 7-15-09, pg 151. http://www.chnep.org.
3.      Cauwet, G., Mackenzie, F.T., 1993. Carbon inputs and distribution in estuaries of turbid rivers: the Yang Tze and Yellow rivers (China). Marine Chemistry 43, 235-246.
4.      Fishes T R., 1991. Phytoplankton nutrients and turbiding in the Chaspeak, Delaware and Husdson esturies, 16(1). 104-112.
5.      Gordeev, V.V., Shevchenko, V.P., 1995. Chemical composition of suspended sediments in the Lena river and its mixing zone. In: Kassens, H., et al. (Ed.), Berichte zur Polar- und Meeresforschung. AWI Bremerhaven, pp. 154-169.
6.      Hamblin, P.F., 1989. Observations and model of sediment transport near the turbidity maximum of the upper Saint Lawrence estuary. Journal of Geophysical Research 94 (C10): 14419-14428.